درس 50: پرانایاما، پرسش و پاسخ - چگونه وقت خود را برای پرانایاما تنظیم کنیم؟

پرانایاما، پرسش و پاسخ - چگونه وقت خود را برای پرانایاما تنظیم کنیم؟

پرسش: من خیلی دوست دارم که پرانایاما و مدیتیشن انجام دهم، اما وقتم کم است. من ساعت هفت و نیم از خانه خارج می شوم و زودتر از شش بعدازظهر به خانه برنمی  گردم. وقتم خیلی کم است. بنظر شما چکار کنم؟

پاسخ: از قدیم گفته اند " خواستن توانستن است". در اوایل شروع درسها یادآور شدیم که خواسته و اشتیاق رکن اصلی تمرین است. این واقعاً مهمترین اصل است. ما ممکن است به همۀ دانشهای جهان دسترسی داشته باشیم، اما اگر  میل بکارگیری آنها در ما نباشد، به هیچ کار نمی آید. در واقع این انتخاب های ماست که مسیر و مقصد ما را مشخص می کند. اگر ما خود را در موقعیتی ببینیم که قادر به فعالیت در جهت ارزشمندترین خواسته هایمان نباشیم، دیر یا زود باید موقعیت خود را تغییر دهیم. با اشتیاق مداوم، یعنی سرسپردگی و پایبندی به عمل، همیشه راههایی برای برطرف کردن موانع پیدا می شود.

می پرسید چگونه می توانیم راهی برای دوبار تمرین روزانه پیدا کنیم؟ امکان های زیادی وجود دارد. این کار مستلزم انعطاف پذیری است تا از هر فرصتی استفاده کنیم. فعلاً برنامۀ روزانۀ ما ده دقیقه پرانایاما و بیست دقیقه مدیتیشن است، که اگر پنج دقیقه وقت استراحت را به آن اضافه کنیم، حدود سی و پنج دقیقه دوبار در روز می شود. با توجه به ساعات طولانی کار فردی مثل شما ممکن است زمان زیادی باشد. تمرین زیادی نیست، اما وقت زیادی است، مخصوصاً برای صبحها. شما این امکان را دارید که زمان آن را کوتاهتر کنید. اینکار ایده آل نیست اما ازاصلاًانجام ندادن تمرین، یا خستگی مفرط ناشی از فشرده کردن کار در زمان کم خیلی بهتر است. آنچه مهم است این است که ما دو بار در روز، صبح و عصر قدری تمرین آنجام دهیم. دو جلسۀ کوتاه از یک جلسۀ طولانی خیلی بهتر است. شاید صبحها وقت کم داشته باشید، اما بعداز ظهرها معمولاً وقت بیشتری دارید، ولی ممکنست آنقدر خسته باشید که حوصلۀ هیچ کاری حتی مدیتیشن را نداشته باشید.

ببینید که صبح ها چقدر وقت دارید، اگر خیلی کم هم باشد مهم نیست. سعی کنید روی آن برنامه ریزی کنید. ممکن است بیست یا پانزده دقیقه وقت داشته باشید. هر چقدر هست روی آن برنامه ریزی کنید. اگر بیست دقیقه وقت دارید، پنج دقیقه پرانایاما بکنید، ده دقیقه مدیتیشن و چند دقیقه استراحت. اگر پانزده دقیقه وقت دارید، دو سه دقیقه پرانایاما، ده دقیقه مدیتیشن و چند دقیقه استراحت. بهترین استراتژی برای شما اینست که تمرین صبح تان را بلافاصله بعد از بیدار شدن در رختخواب انجام دهید. این کار تمرین شما را در لیست برنامۀ روزانه در اولویت قرار می دهد، و احتمال اینکه آنرا از دست بدهید از بین می رود. وقتی از خواب بیدار می شوید فوراً صاف بنشینید و پرانایاما را شروع کنید، وبعد مدیتیشن را انجام دهید وبعداز چند دقیقه استراحت سرشار از سرورآگاهی خالص از رختخواب بیرون بیایید.  

درهنگام عصر احتمالاً وقت بیشتری دارید. اگر خسته هستید بدانید که پرانایاما و مدیتیشن شما را سرحال می آورد. این بخصوص وقتی صدق می کند که چند لایه از تمرینات پیشرفتۀ یوگا را هم در پایان ، به آن اضافه کنید. عادت کنید که وقتی که به خانه برمی گردید هر چه زودتر که امکان دارد در مکان مراقبۀ خود قرار بگیرید و تمرینات خود را شروع کنید. اگر قبل از شام وقت نداشتید، یکی دو ساعت بعد از شام یا اگر مجبور شدید، در موقع خواب انجام دهید. این کار چندان ایده آل نیست اما از این که تمرین عصر خود را انجام ندهید بهتر است. بیاد داشته باشید که نباید کوتاهی جلسۀ صبح را با طولانی کردن جلسۀ بعدازظهر جبران کنید. اینکار را بخصوص در مراحل ابتدایی انجام ندهید، زیرا ممکن است برایتان ناراحتی ایجاد کند. بعدها وقتی که سیستم عصبی تان پالایش بیشتری پیدا کرد، خواهید توانست بدون ناراحتی طول تمرینات خود را بیشتر کنید. دراین مرحله، در شرایط کنونی هر چند دقیقه از این سی و پنج دقیقه وقت را که می توانید صبح و عصر به تمرین اختصاص دهید. اگر وقتتان کم است، یک برنامۀ منظم کوتاهتر برای خود در نظر بگیرید و دوبار در روز بمدت کمتر تمرین کنید. این در اختیار خودتان است.

دربخش پرسش و پاسخ مدیتیشن در مورد اینکه چطور در موقع مسافرت، یا مواقعی که در وقت مراقبه در خانه و در مکان تمرین خود نیستید، صحبت کردیم. این توصیه ها در مورد تمرین پرانایاما قیل از مدیتیشن هم قابل اجراست. پرانایاما می تواند بدون جلب توجه دیگران در مکان های عمومی هم تمرین شود. این کار کاملاً شبیه مدیتیشن است. یک نفربا چشمان بسته نشسته است. چیز غیرعادیی نیست. ما درموقع پرانایاما ریلکس می شویم. تنفس عمیق آهستۀ ما بسختی بوسیلۀ یک مشاهده گر خارجی قابل رؤیت است. بنابراین گاهی می توانیم همۀ تمرین روزانه را در مکانهای عمومی نظیر مطب دکتر،اتوبوس و تاکسی انجام دهیم. احتمالاً نمی توانیم در مکان های عمومی چهارزانوبنشینیم، ولی اشکالی ندارد. دنیا بی نقص نیست.

وقتی که در ماشین نشسته ایم و داریم رانندگی می کنیم هم می توانیم پرانایاما انجام دهیم. اغلب مابیش از یک ساعت از وقت مان را در رفت و برگشت از کار در ترافیک می گذرانیم. این مدت زمان قابل ملاحظه ای از وقت روزانۀ ما است. ببینیم آیا می توانیم استفادۀ خوبی ازین وقت بکنیم. شاید ولی مطمئناً نه با چشم بسته. پس نمی توانیم مدیتیشن بکنیم. اما پرانایاما چطور؟ همیشه بهتر است که پرانایاما را با چشمان بسته انجام دهیم، اما اگر از قسمتی از فواید آن چشم پوشی کنیم، انجام پرانایاما با چشمان باز هم امکان پذیر است. زیرا این یک تمرین فیزیکی است. انجام پرانایاما در موقع رانندگی اصلاً مطلوب نیست، اما فوایدی دربردارد. شاید بد نباشد وقتی که دارید از سر کار برمی گردید، ده دقیقه تمرین تنفس عمیق آهسته انجام دهید. شما می توانید در حالی که چشمانتان باز است عصب اسپاینال را در هر دم و بازدم از بالا به پایین وبالعکس دنبال کنید. توجهتان به رانندگی باشد. ازین امر آگاه باشید که پرانایاما در مرحلۀ دوم اهمیت قرار دارد.چندان سخت نگیرید. پرانایاما با چشمان باز کمتر از گوش دادن به رادیو و موزیک موجب حواس پرتی می شود. مسئولیت اصلی شما اینست که بی خطر رانندگی کنید. دقایقی پرانایاما می تواند در حاشیه انجام گیرد. ( این توصیۀ یوگانی برای کشورهایی است که در آنها خیابانها خلوت است و رانندگی در آنها نیاز زیادی به توجه و دقت ندارد، این کار برای کشورهایی مثل ایران که ترافیک شلوغ وبی نظمی دارد توصیه نمی شود-مترجم). اگر در ماشین پرانایاما می کنید، افراط نکنید، و به محض این که به خانه رسیدید، بنشینید و اقلاً ده دقیقه مدیتیشن کنید، تا بذر سرورآگاهی خالص را در زمین پربار پرانایاما بپاشید. ما نمی خواهیم که هیچ علف هرزی در زمین زیبا وآمادۀ کشت عصب های شما ریشه بگیرد. اگر شما به دگرگونی معنوی خود پایبند باشید، این وظیفۀ شماست که روزی دوبار تمرین کنید. راههای زیادی برای انجام دادن آن وجود دارد، خلاقیت بخرج بدهید و همیشه تمرینات خود را در کمال امنیت و بدون خطر انجام دهید.

مسلماً وضعیت ایده آل اینست که ما همیشه صبح و عصر تمرین کنیم. کسانی که برای خود کار می کنند، یا افراد بازنشسته می توانند وقت بیشتری به تمرینات پیشرفتۀ یوگا اختصاص دهند تا از منافع آنها حداکثر استفاده را ببرند. هرچه درین زمینه با تجربه تر شوید موقعیت های بهتری برای افزودن تدریجی زمان تمرین دارید. آن دسته از تمرین کنندگان که در مراحل پیشرفته تری هستند و شغل دائم دارند هم می توانند که در روزهای تعطیل یا حتی به طور روزمره قبل و بعد از کار، زمان تمرین خود را بیشتر کنند. راههای زیادی برای این کار وجود دارد. ما در درسهای آینده در مورد گزینش هایی صحبت می کنیم که شما می توانید با طولانی کردن تمرینات خود به کار گیرید تا پیشرفت  خود راسریع تر کنید.  

تنظیم وقت در تمرینات پیشرفتۀ یوگا از مهم ترین اموری است که در پایه گذاری یک برنامۀ تمرین مرتب روزانه باید به آن توجه شود. این امر هم در ابتدای کار و هم وقتی که به مراحل پیشرفتۀ دگرگونی می رسیم از اهمیت بسزایی برخوردار است. نسبت به زمانی که درین زندگی در اختیار دارید هشیار باشید و ازآن به بهترین وجهی استفاده کنید.

استاد در درون شماست.

  

درس 49: پرانایاما، پرسش و پاسخ - تعریق در موقع پرانایاما

پرانایاما، پرسش و پاسخ - تعریق در موقع پرانایاما

پرسش: پرانایاما قبل از مدیتیشن خیلی خوب است. من این امر را بلافاصله از همان روزی که آنرا شروع کردم متوجه شدم. وقتی که دارم تنفس ستون فقرات انجام می دهم احساس می کنم که دارم دندانم را در چیزی فرو می کنم. بعد از ده دقیقه تنفس آرام، گاهی تمام بدنم غرق عرق می شود. من دچار کمی نفس نمی شوم و احساس گرما هم نمی کنم. ضربان قلبم هم تند نمی شود، فقط عرق می کنم. آیا این تجربه طبیعی است؟

پاسخ: بله این طبیعی است، وچیز خوبی است. این نشانۀ مستقیم پالایشی است که در نتیجۀ جریان یافتن مقدار زیادی پرانا در سیستم عصبی شما صورت می گیرد. شما ورزش سوئدی (اروبیک) یا یک فعالیت تند انجام نمی دهید که باعث چنین تعریقی شود. علت آن  حرکت پرانا در عصب های شماست که به عنوان یک ورزش درونی عرق را از بدن شما بیرون می راند وناخالصی ها را با آن به بیرون می فرستد. این عرق کردن برای همیشه ادامه پیدا نمی کند. به تدریج با پالایش بیشتر، میزان تعریق کمتر می شود. تجربیات دیگری هم ممکن است یش بیاید که نشانۀ پاکسازی است. بیشتر آنها تجربیات حسی درونی هستند. ما با پرانایاما از یک کار فیزیکی شروع می کنیم، و راهی را به درون خود باز می کنیم. با این کار عصب ستون فقرات را که فرماندهی کنترل همۀ بدن را بعهده دارد باز و احیاء می کنیم. از طرف دیگر در مراقبه، ما کاملاً به درون شیرجه می زنیم و راه بیرون آمدن را به صورت سرورآگاهی خالص باز می کنیم. با همراه کردن این دو روش گرفتگی های سیستم عصبی را از دو طرف محاصره کرده آنها را در مقیاس وسیعی به بیرون می رانیم. گاهی اوقات ما اثرات این پاکسازی را به وضوح مشاهده می کنیم، مثل وقتی که تعریق صورت می گیرد.

اگر ناراحتی، بی قراری یا حساسیت و تحریک پذیری با روند پالایش همراه باشد، حتماً بعد از خروج از مدیتیشن مقدار کافی وقت برای استراحت بگذارید. در مورد اهمیت استراحت کافی بعد از تمرین، در بخش پرسش و پاسخ مدیتیشن توضیحات لازم داده شده است. معمولاً پرانایاما باعث بروز ناراحتی در مدیتیشن نمی شود، و تقریباً همیشه باعث عمیق تر شدن و آرام شدن می گردد. اما وقتی که بدن دارد پالایش می شود هر چیزی ممکن است پیش بیاید. بنابراین در زمینۀ چگونگی برخورد با تجربیات نامطبوع که ممکن است گهگاه پیش بیاید به دستورات راهنما توجه داشته آنها را رعایت کنید. اینها همه روند پالایش است و هریک از ما آنها را به گونه ای تجربه می کنیم. بنابراین لازم است که هریک از ما شخصاً بر تمرینات خود نظارت داشته باشیم. ما باید از نقاط قوت خود آگاه باشیم و از آنها بنحو احسن استفاده کنیم، و هم چنین از نقاط ضعف خود با خبر باشیم و در چارچوب آنها عمل کنیم.

بعنوان یک راه حل عملی، اگر در پایان پرانایاما خیس عرق شدید، قبل از شروع مراقبه چند دقیقه صبر کنید تا خشک شوید. اگر فکر می کنید که عوض کردن لباس به شما کمک می کند که احساس راحتی بیشتر بکنید، حتماً اینکار را بکنید. ضرورتی ندارد که درحالی که خیس عرق هستید مدیتیشن کنید. اما شروع مدیتیشن خود را بیش از چند دقیقه به تعویق نیندازید. ما می خواهیم که تأثیرات مثبت پرانایاما را باخود به درون مدیتیشن ببریم.

استاد در درون شماست.